W świecie weterynarii, podobnie jak w wielu innych dziedzinach, zdarza się, że osoby o ogólnie uznawanej za uczciwą reputacji podejmują nieetyczne decyzje. To zjawisko, choć na pierwszy rzut oka wydaje się sprzeczne, ma głębokie korzenie psychologiczne. W niniejszym artykule przyjrzymy się przyczynom, dla których nawet najbardziej uczciwi ludzie mogą czasami postępować w sposób, który wydaje się być niezgodny z ich zasadami, ze szczególnym uwzględnieniem środowiska pracy lekarzy weterynarii. Spojrzymy na problem z dwóch stron: zarówno lekarza weterynarii, jak i klienta. Jak sami zauważycie, powódki z pozoru mogą być bardzo szlachetne.
Dlaczego lekarze weterynarii mogą postępować nieuczciwie?
1. Uzasadnianie własnych działań: W sytuacjach, gdy lekarze weterynarii stają przed wyborem między drogim, a tańszym leczeniem, mogą ulec pokusie zasugerowania droższego zabiegu, nawet jeśli nie jest on koniecznie wymagany. Psychologicznie, taka decyzja może być uzasadniana przez przekonanie o konieczności zapewnienia najlepszej możliwej opieki zwierzęciu lub obawę o własną reputację. Niestety na forach internetowych krąży wiele opowieści o lekarzach co zrobili za mało, a to czasem może dyktować nie do końca uczciwe zachowanie.
2. Presja grupowa i kulturowa: Lekarze weterynarii, podobnie jak inne grupy zawodowe, mogą ulegać wpływom środowiska, w którym pracują. Jeśli w klinice panuje kultura skłaniająca do podejmowania nieetycznych decyzji, nawet najbardziej uczciwy pracownik może ulec presji rówieśniczej i postępować podobnie.
3. Stres i wypalenie zawodowe: Wysoki poziom stresu i ryzyko wypalenia zawodowego w zawodzie weterynarii mogą prowadzić do obniżenia moralnych standardów. W sytuacji przeciążenia pracą i presji czasu, lekarz może podejmować decyzje na skróty, które nie zawsze są w pełni uczciwe.
4. Efekt skali poślizgowej: Niewielkie, początkowo nieistotne kompromisy etyczne mogą z czasem prowadzić do coraz większych odstępstw od uczciwości. W przypadku weterynarzy, może to zacząć się od drobnych przekręceń w dokumentacji, które stopniowo przeradzają się w poważniejsze nieprawidłowości.
5. Samooszukiwanie: Lekarze weterynarii mogą czasami wpadać w pułapkę samooszukiwania, przekonując się, że nieetyczne działanie jest usprawiedliwione wyższym celem, jak np. dobro zwierzęcia, nawet jeśli rzeczywiste motywy są inne.
Jak temu zaradzić? Ogólnie jest ciężko gdyż zazwyczaj gdyż problem „uczciwych ludzi postępujących niemoralnie” jest ciężki do autodiagnozy, gdyż zainteresowany tłumaczy sobie decyzję w sposób, który nie narusza jego obrazu osoby z gruntu dobrej. Ważna jest tutaj czujność kolegów i koleżanek po fachu, którzy są w stanie wychwycić takie zachowanie, oraz przypominanie sobie co jakiś czas czym jest etyka zawodowa i kodeks etyczny lekarza weterynarii
Dlaczego klienci mogą postępować nieuczciwie?
1. Obawa przed wysokimi kosztami: Wiele osób obawia się wysokich kosztów leczenia weterynaryjnego. Ta obawa może prowadzić do prób negocjowania niższych cen, czasem nawet przez naciąganie faktów lub ukrywanie pełnej informacji o stanie zdrowia zwierzęcia.
2. Brak zrozumienia dla specyfiki pracy weterynarii: Niektórzy klienci mogą nie rozumieć złożoności i kosztów związanych z leczeniem weterynaryjnym, co skłania ich do kwestionowania opłat i poszukiwania sposobów na ich obniżenie, nawet kosztem uczciwości.
3. Atrakcyjność „dobrego interesu”: Psychologicznie, ludzie są skłonni do poszukiwania najlepszych ofert i okazji. W kontekście weterynarii, może to oznaczać próby uzyskania niższych cen poprzez manipulację lub wywieranie presji.
4. Presja emocjonalna: Stres związany z chorobą zwierzęcia może prowadzić do irracjonalnych i nieuczciwych zachowań. Klienci mogą usprawiedliwiać swoje działania silnymi emocjami i troską o zwierzę.
5. Wpływ społeczno-kulturowy: W niektórych społecznościach lub kulturach może panować przekonanie, że negocjowanie i „twarda gra” w kontekście finansowym jest akceptowalna, co może przekładać się na zachowania w lecznicy weterynaryjnej.
6. Osoba w krzywdzie odczuwa, że ma wyższe prawo postąpić nieuczciwie – jest to poznany mechanizm psychologiczny. W sytuacji gdy opiekun jest z chorym zwierzęciem, to narasta jego własne poczucie krzywdy.
7. Stereotyp złego lekarza – weterynarz to konował siedzący w kieszeni firmy farmaceutycznej i chce tylko pieniądze. Taki negatywny stereotyp niestety ciągle krąży gdzieś w przestrzeni społecznej. Jeżeli dana osoba z automatu traktuje w ten sposób lekarza weterynarii to nie będzie mieć hamulców w ewentualnym nieuczciwym zachowaniu.
Jak widzicie tutaj również zachowania mówiąc delikatnie nieuczciwe nie wynikają ze złego uosobienia, ale z raczej złych przeświadczeń i stereotypów. Naszą rolą jako lekarzy jest ciągła edukacja, ale nie tylko w kwestii zdrowia zwierząt, ale także tego jak wygląda nasza praca, z jakimi obciążeniami się wiąże i jak decyzje i zachowania opiekuna przełożą się na sukces leczenia zwierzęcia.
Rozumienie psychologicznych mechanizmów, które mogą prowadzić do nieuczciwych zachowań nawet wśród zasadniczo uczciwych osób, jest kluczowe w zapobieganiu takim zdarzeniom w środowisku weterynarii. Edukacja, świadomość etyczna i wsparcie w zarządzaniu stresem są niezbędne, aby utrzymać wysokie standardy etyczne w tej wymagającej profesji. Pamiętajmy, że każde z nas jest podatne na takie zachowania i mechanizmy psychologiczne. Nie ma złych tylko po jednej stronie, a nie zawsze kto postąpi źle jest z automatu złą osobą.
